Nota autora dotycząca projektu
Projekt stypendialny Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Głównym założeniem projektu było wyłonienie najistotniejszych elementów z przestrzeni rzeki Odry oraz przybliżenie dziedzictwa kulturowego, tak aby przedstawić jego bogactwo i znaczenie dla człowieka. Pokłosiem projektu stypendialnego jest zbiór fotografii i innych materiałów prezentujących dawny i współczesny wizerunek Odry, będący swoistym sentymentalnym rejsem po Odrze. Jest to zapis zjawisk niepowtarzalnych, których dziś nie zobaczymy na Odrze, a także ukazanie tematów współczesnych i aktualnego stanu Odry. Przedstawiona została na nich rzeka od końca XIX w. aż do końca 2018 roku. Zdjęcia archiwalne pochodzą z różnych lat, wykonane są przez różnych autorów. To zapis pokazujący nie tylko pracę na barkach, statkach, śluzach, promach, ale też życie prywatne jakie przy tej okazji toczyło się równolegle z pracą szyprów, flisaków, marynarzy. Kontakty z rodzinami żeglarzy umożliwiły mi pozyskanie cennych zdjęć archiwalnych i pokazanie, jak ważna emocjonalnie była Odra dla ludzi, którzy nad nią mieszkali i z niej żyli. W XXI wieku nie ma już regularnego transportu wodnego na Odrze, ale jest nadzieja, że Odra zacznie żyć intensywniej i będzie żeglowna jak dawniej.
Krajobrazy kulturowe świadczą o duchowej kondycji człowieka gospodarującego na danym terenie. To, jakie są wiele mówi o wartościach, jakim człowiek hołduje, o jego mentalności i wiedzy, używanych narzędziach, a także o poczuciu odpowiedzialności za środowisko w jakim żyje. Gospodarowanie bowiem to przekształcanie krajobrazu wynikające z ludzkich potrzeb, możliwości i umiejętności. Duże znaczenie dla popularyzacji i rozwoju turystyki ma Flis odrzański, który zagościł na Odrze dwadzieścia cztery lata temu. Odra ma swoje święto, które integruje nie tylko mieszkańców nadodrzańskich miejscowości ale także żeglarzy i turystów korzystających z rzeki.
Podczas realizacji projektu powstał obszerny cykl fotografii ODRA ? TEMAT RZEKA w działach o następującej tematyce:
Dawna Odra ? na podstawie zdjęć pozyskanych z muzeów, instytucji i zbiorów prywatnych;
Żegluga na Odrze ? zarówno zawodowa, jak i turystyczna oraz jako szlak transportowy;
Nadodrzańskie krajobrazy kulturowe ? rolnicze i przemysłowe oraz historyczne i osadnicze;
Flis Odrzański ? od lat popularyzujący rzekę współczesny szlak turystyczny, nawiązujący do folkloru i tradycji dawnych flisaków odrzańskich.
Roman Hlawacz
Stypendium twórcze / sztuki wizualne
Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
